Mùa
hè năm thứ ba (tháng 8 năm 2013), lớp chúng tôi đi Thực địa ở Hà Tây, có dịp
nghỉ tại chùa Phúc Đức (phủ Quốc Oai) độ mươi ngày. Những ngày đó, chúng tôi đã
được nhà chùa tạo điều kiện và giúp đỡ rất nhiều. Hôm trước ngày về, thầy Trụ
trì có đưa cho chúng tôi một cuốn sách cúng chép tay bằng Hán văn, nói rằng nhờ
lớp dịch hộ, khi đó tôi thay mặt lớp nhận lời. Sau đó, chúng tôi trở về trường
tiếp tục những bộn bề của công việc học hành, rồi viết Báo cáo, chuẩn bị năm học
mới, mà chẳng biết vô tình hay hữu ý quên mất lời nhờ cậy của nhà chùa.
Chừng hơn hai
tháng sau, tôi giật mình khi nhận được cuộc gọi cùa thầy Giác Hảo bên chùa gọi
điện hỏi về việc dịch cuốn sách cúng kia, tôi mới tá hỏa và bắt đầu phiên âm
cho sách, chừng hơn nửa tháng sau thì gần như đã hoàn thành việc phiên âm, chỉ
còn ít phần “thần chú” do là dân ngoại đạo nên tôi còn để ngỏ. Lúc đó, bắt đầu
thi học kì I bên Nhân văn, và học bên Ngoại ngữ nên tôi lại “hữu ý” quên một lần
nữa. Lại chừng hơn một tháng (có lẽ là gần hai tháng sau), thầy bên chùa lại gọi
điện hỏi về việc dịch cuốn sách. Lúc này, nếu tính đúng ra thì đã hơn bốn tháng
(hay gần 5 tháng) kể từ ngày nhà chùa nhờ việc mà chúng tôi chưa thể làm xong.
Chúng tôi lại xin nhà chùa cho khất thêm một thời gian nữa. Nhưng rồi, dường như
mọi việc đã đi quá xa khi chúng tôi cứ mãi khất lần như vậy, thời gian thì cứ
trôi đi mà mọi thứ vẫn cứ y nguyên không chút tiến triển. Lúc này, để đối phó,
tôi đã dịch trước tấm bia gửi giỗ để gửi trước cho nhà chùa yên tâm, bởi tấm
bia ngắn, chỉ có dăm ba chỗ chữ bị mất hay bị mờ là khó nhìn ra, còn toàn bộ
bia thì đơn giản. Khi dịch xong tấm bia gửi giỗ kia, tôi gửi ngay cho bên chùa
để họ yên tâm.
Lại chừng một thời
gian sau, nhà chùa lại gọi điện hỏi về cuốn sách, lúc này thực là đã quá lâu, mọi
việc dường như đã ra ngoài tầm kiểm soát của tôi. Tôi dịch vội một đoạn của cuốn
sách cúng đó, thấy hơi trúc trắc, tôi gọi điện bảo với hai người trong lớp dịch
chung với tôi để cho kịp gửi lại nhà chùa. Thế nhưng, việc ít người thì làm
không được, nhưng nhiều người thì làm cũng không xong. Chúng tôi lại mỗi người
một phách, mà rồi cũng chẳng làm thêm được gì.
Lúc bấy giờ, tôi
thực sự rơi vào hoang mang, có chút lo sợ. Một cảm giác áy náy, xấu hổ dâng lên
đến tột độ trong người tôi. Tôi không biết phải giải thích sao cho việc vô
trách nhiệm của mình. Tôi đã phụ lại những lời gửi gắm của nhà chùa – nơi đã tận
tình với chúng tôi trong suốt một tuần lễ Thực địa. Mấy hôm sau, chúng tôi đã gửi
lại chùa cuốn sách dịch còn dở dang, lòng tôi đầy xấu hổ xen lẫn lo lắng về một
điều gì đó xa xăm. Thực sự, tôi chỉ muốn chui xuống đất!
Giờ nghĩ lại,
tôi lại càng thêm áy náy, xấu hổ và tự trách về sự vô trách nhiệm của mình.
Nhìn lại bốn năm Đại học, tôi luôn cố gắng để hoàn thành mọi việc một cách hoàn
chỉnh nhất và tốt nhất, nhưng sao với việc của nhà chùa nhờ cậy thì tôi lại hững
hờ và vô tâm đến vậy.
Dưới đây, tôi
xin trích phần Phiên âm và Dịch nghĩa của tấm bia gửi giỗ được đặt trong chùa,
xem như một lời sám hối muộn màng của một kẻ lơ đễnh.
1. Phiên âm: Ký kị tích
Quốc Oai phủ,
Yên Sơn huyện, Phúc Sài xã. Nguyễn Thị Sơ hiệu Diệu Trái, tự niệm tiền sinh
quan quả, tiền hậu vô y. Chí ư Mậu Dần niên thập nguyệt nhị thập ngũ nhật, bản
xã dữ thiền tăng tu lý bản tự, cai thị quyên xuất thanh tiền thập quan công đức,
tái cúng phì điền nhất sào tại Đồng Mai xứ dĩ vi hương đăng cúng. Phật thánh Ất
Mùi niên, bản xã hội thiện tái tu lý tự tượng, cai thị hựu cúng tiền thập quan,
hựu trí kí kị điền [nhất sào] tại Đầm Xanh xứ?, bán sào tại Vĩnh Lộc địa phận,
Đồng [Tháp] xứ. Kì giá điền hợp nhất thu bản tự tăng canh.
Đệ niên, [thập]
nhất nguyệt sơ tứ nhật kị, thời bản tự tăng nghi tác oản quả các tam thập phẩm,
hảo kim ngân nhị bách hồ, kim ngân tam đỉnh, [? ? ], phạn nhất bàn, thượng hiến
cúng Phật, hạ cấp vong linh Nguyễn thị hiệu Diệu Trái. Hiển khảo Nguyễn Quý
công, hiệu Phúc Lộc. Tỉ hiệu Diệu Tập. Thiết khủng vô bằng thất truyền giá sự,
dĩ hữu từ trình bản xã, nguyện khắc phương thạch chí chi vu tự nội, vi: “kí kị tích.” Bản xã hiệp hứa y dĩ hợp khắc
thạch bi vĩnh truyền vu hậu vân nhĩ!
Minh Mệnh thập lục
niên lục nguyệt thập lục nhật.
2. Dịch nghĩa: Bia gửi giỗ
Bà Nguyễn Thị Sơ
hiệu là Diệu Trái, người xã Phúc Sài, huyện Yên Sơn, phủ Quốc Oai. [Bà] tự nghĩ
rằng, trước đây sống đơn độc, về sau [khi trăm tuổi] không có nơi trông cậy [việc
hương hỏa]. Đến ngày 25 tháng 10 năm Mậu Dần, xã ta cùng với các thầy nhà chùa
sửa chữa chùa làng, Bà đã cúng công đức 10 quan thanh tiền, lại cúng một sào ruộng
tốt ở xứ Đồng Mai?[1]
để cúng làm hương hỏa. Phật thánh năm Ất Mùi, xã ta lại sửa chữa lại tượng
trong chùa, Bà lại cúng thêm 10 quan tiền, và thu xếp [cúng thêm] một sào ruộng
ở xứ Đầm Xanh?[2]
và nửa sào ruộng ở địa phận Vĩnh Lộc, xứ Đồng Tháp, để gửi giỗ. [Số] ruộng đó gộp
lại giao cho các thầy nhà chùa canh tác [để thu hoa lợi].
Hằng năm, giỗ [bà]
vào ngày mồng 4 tháng 11, thì các thầy nhà chùa phải chuẩn bị oản quả ba chục,
hai trăm tiền hồ, ba đỉnh bạc, [? ?], một mâm cơm, trên thì cúng Phật, dưới thì
cúng cho vong linh của bà họ Nguyễn, hiệu là Diệu Trái. Hiển khảo là ông Nguyễn
Quý, hiệu là Phúc Lộc. Hiển tỉ hiệu là Diệu Tập. [Bà] trộm lo rằng, nếu không
có bằng cớ thì việc [gửi giỗ] này sẽ bị thất truyền, [nên trước] đã có lời thưa
với xã ta, xin khắc vào đá vuông đặt ở trong chùa, tên là “kí kị tích” (bia gửi giỗ). [Người trong] xã ta đã cùng đồng ý khắc
bia đá để mãi truyền về sau!
Ngày 16 tháng 6
năm Minh Mệnh thứ 16.
(Ngày 16 tháng 6
năm 1835)
Ghi chú:
-
Những
chi tiết để trong ngoặc vuông [ ] là do
người dịch thêm vào.
-
Những
chi tiết chưa thể xác định, chúng tôi để dấu chấm hỏi (?) để đợi ngày sau hoặc
là có cao nhân đính chính lại.
[1] Đầm Mai – tên địa
danh. Chúng tôi phiên như vậy nhưng chưa thể kiểm chứng được có đích thực địa
danh đấy có tên là Đầm Mai hay không, nên tạm phiên là Đầm Mai, đợi ngày sau
đính chính lại.
[2][2][2] Đầm Xanh – tên
địa danh. Chúng tôi phiên như vậy nhưng chưa thể kiểm chứng được có đích thực địa
danh đấy có tên là Đầm Xanh hay không, nên tạm phiên là Đầm Xanh, đợi ngày sau
đính chính lại.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét